Święty Jakub Większy (Starszy) Apostoł był bratem Świętego Jana Apostoła Ewangelisty. Ojcem ich był Zebedeusz. Matką Salome – kuzynka Najświętszej Maryi Panny, zwana niegdyś siostrą Matki Jezusa (wszystkich krewnych Biblia określa słowem bracia”, lub siostry”). Zebedeusz ze swymi synami Jakubem i Janem mieszkali nad jeziorem Tyberiadzkim (Galilejskim) i trudnili się rybołówstwem, podobnie jak Piotr, Andrzej i Filip. Święty Łukasz pisze wyraźnie, że byli wspólnikami. Zaś matka Synów Zebedeuszowych – Salome, należała do najwierniejszych towarzyszek Jezusa, podczas Jego publicznej działalności. Była jedną z kilku niewiast, które usługiwały Jezusowi.
Należał do uprzywilejowanych uczniów Chrystusa, którzy byli świadkami wskrzeszenia córki Jaira (Mk 5, 37) przemienienia na górze Tabor (Mt 17, 1; Mk 9, 1; Łk 9, 28) oraz modlitwy w Ogrójcu (Mt 16, 1-37) Jakub i Jan znani byli z porywczego charakteru, dlatego też Chrystus nazwał ich Synami Gromu (Łk 9, 53; Mk 3, 17). Tradycja podaje, że święty Jakub Większy po Zesłaniu Ducha Świętego udał się najpierw do Hiszpanii, żeby tam głosić Dobrą Nowinę. Był pierwszym wśród apostołów, a drugim po świętym Szczepanie męczennikiem Kościoła. Herod Agryppa I wnuk Heroda Wielkiego, kazał ściąć go mieczem (Dz 12, 1-2) podczas pierwszego prześladowania. Tradycja utrzymuje, że apostoł przed śmiercią żałował swego kata, który wzruszony taką postawą, nawrócił się na wiarę chrześcijańską. Kiedy w VII wieku Arabowie zajęli Ziemię Świętą, ciało świętego Jakuba miało być potajemnie wywiezione do Hiszpanii i tam złożone do grobu. Kiedy i tam Maurowie wtargnęli, ciało Świętego ukryto.
Legenda głosi, iż pustelnik Pelagiusz wiedziony migoczącymi światłami na jednym ze wzgórz odkrył grób Jakuba Apostoła. Miejsce to ów eremita nazwał Compostelą, – czyli Polem Gwiazd. Nieco później, podczas jednej z potyczek chrześcijan i muzułmanów o Półwysep Iberyjski Jakub Apostoł w cudowny sposób miał się objawić i pomóc chrześcijanom zadać druzgocącą klęskę hordom Maurów. Od tego momentu Święty Jakub stał się patronem Hiszpanii. Na miejscu jego pochówku król Alfonso II kazał wybudować świątynię, jakiej świat jeszcze nie widział. Do Santiago zaczęły napływać liczne rzesze pątników z całej chrześcijańskiej Europy. W kolejnych wiekach pielgrzymka była mniej lub bardziej popularna; obecnie zaś pod patronatem Unii Europejskiej, jako Pierwszy Europejski Szlak Kulturowy. Fenomen tej drogi do grobu Świętego Jakuba przestał już być stricte religijną formą i ściąga do siebie ludzi z całego świata, o różnych wyznaniach. Pątnicy zdążają, często pieszo, na ogół w małych grupach, a nawet wprost indywidualnie, – co różni ich od wielkich pielgrzymek do sanktuariów maryjnych.
Święty Jakub Większy jest patronem wojowników, robotników, aptekarzy, farmaceutów, kapeluszników, woskarzy, kowali, pielgrzymów, jest opiekunem jabłek i ziemiopłodów, bywa wzywany w modlitwach o pogodę i w przypadku reumatyzmu. W kościele łacińskim jego święto obecnie obchodzone jest 25 lipca.
W ikonografii święty Jakub przedstawiany jest jako apostoł, rycerz i pielgrzym, jako starzec o silnej budowie ciała w długiej tunice i w płaszczu lub pielgrzym w miękkim kapeluszu z szerokim rondem. Jego atrybutami są: bukłak, kij pielgrzyma, księga, miecz, muszla, torba, turban turecki, zwój.
Opracował Paweł Hałuszczak
