Erygowanie parafii w Lusowie miało miejsce ponad 730 lat temu, 15 sierpnia 1288 roku. Obecny kościół pod wezwaniem św. Jadwigi i św. Jakuba Apostoła został poświęcony 23 czerwca 1918 roku.
Pierwsze zapiski dotyczące Lusowa związane są dokumentem księcia Mieszka III z roku 1146, w którym „po zwycięstwie, które odniósł w Poznaniu, wieś, która nazywa się Lusowo, razem z chłopami w niej zamieszkującymi, oddał świętemu Piotrowi na odpuszczenie swoich grzechów”. Oznacza to, że Lusowo stało się swego rodzaju wotum wdzięczności za odniesione zwycięstwo, a wieś została darowana biskupowi. Wskutek tego katedra otrzymywała dziesięciny, a wieś korzystała z opieki duszpasterskiej.
Trudno powiedzieć, kiedy w Lusowie wybudowano pierwszy, zapewne drewniany kościół. Dokumenty wizytacyjne z lat 1777-1784 mówią, że świątynia była wybudowana w roku 1244 i stanowiła filię parafii w Kiekrzu. Jest to jednak zapis odległy o ponad 500 lat od tego wydarzenia…
W roku 1288 biskup Jan Gerbicz erygował parafię, do której włączył następujące wsie: Lusowo, Lusowiec (dzisiejsze Lusówko), Tarnowo, Kobylniki, Sady, Swadzim oraz Sierosław. Jest to najstarszy dekret erygujący parafię i wyznaczający jej granice w Archidiecezji Poznańskiej.
W XV wieku wystąpiła potrzeba budowy nowego kościoła, parafia została wówczas ponownie erygowana (1419 r.) i rozpoczęła się budowa kościoła z cegły palonej. Była to świątynia gotycka z masywnymi ścianami i skromnym wystrojem. Posiadała jedną trójprzęsłową nawę, prezbiterium oraz zakrystię. Jej konsekracji 31 maja 1499 roku dokonał biskup Wojciech z Bydgoszczy, sufragan poznański, a dedykował ją Najświętszej Maryi Pannie, św. Jakubowi i św. Jadwidze.
Ciekawostką z tych odległych czasów jest wiadomość, że już w roku 1663 zapis informację, że w Lusowie istnieje szkoła.
W 1776 roku podjęto się renowacji kościoła. Oczywiście zachowana została dotychczasowa bryła budynku. Dach został pokryty dachówką korytkową, a obok świątyni stanęła wieża z pokryciem dachu blachą cynkową.
Światło do kościoła wpadało przez witraże w siedmiu ostrołukowych oknach (jedno z nich było w zakrystii) i oświetlało bielone ściany, trzy ołtarze i ceglaną posadzkę. Z tamtego kościoła do naszych czasów zachowało się prezbiterium, które nazywamy dziś Kaplicą Patronów. Znajdujący się tu dawny ołtarz główny z obrazem ukazującym Najświętszą Maryję Pannę, św. Jakuba i św. Jadwigę pochodzi z lat 1776-1780.
Czas zostawia swój ślad na dziełach ludzkich rąk. W roku 1831 ks. prob. Mikołaj Bątkiewicz, opisując w jednym ze sprawozdań stan kościoła, zwracał uwagę, że wiele jest tu rzeczy starych, wyposażenie kościoła niezbyt bogate, a organy w nim stare i zrujnowane.
XIX wiek rzeczywiście nie był dobry dla lusowskiego kościoła. Dokonywano wprawdzie różnorakich napraw, malowano ściany, ale jednocześnie rodziła się coraz większa potrzeba radykalnej zmiany.
23 września 1906 roku, podczas zebrania Dozoru Kościelnego z ks. proboszczem Ignacym Serdeckim, zadecydowano, że niezbędna jest przebudowa świątyni. Stary kościół był w złym stanie, a ponadto parafia się rozrastała – liczyła już ponad 2700 wiernych – i nie był on w stanie pomieścić ludzi na modlitwie. Trzeba zaznaczyć, że dokumenty zachowane w archiwum parafii pokazują, że nie wszyscy parafianie byli wówczas przychylni tej budowie.
Pod stworzeniu kilku koncepcji przebudowy i staraniach u władz niemieckich ostatecznie zaakceptowano projekt kościoła przygotowany przez Pruskie Królewskie Ministerstwo Budowlane i w lutym 1912 roku zakupiono cegłę na budowę kościoła.
Mimo braku pozwolenia budowlanego tego samego roku zaciągnięto pożyczkę, a w styczniu 1913 roku rozpoczęto rozbiórkę starego kościoła i budowę nowego – tego, który obecnie służy mieszkańcom parafii i gościom.
Niestety budowlany zapał parafian i pragnienie posiadania nowej świątyni nie wystarczyły, by sfinalizować budowę. Prace zostały przerwane z powodu wybuchu I wojny światowej i wznowione dopiero w listopadzie 1915 roku, a całą inwestycję sfinalizowano w początkach 1918 roku, tak że już 23 czerwca 1918 roku jej poświęcenia, czy jak popularnie mówimy konsekracji dokonał arcybiskup
poznański i gnieźnieński Edmund Dalbor, Prymas Polski, który następnego roku został mianowany przez papieża kardynałem.
Rok 2018 to dla naszej wspólnoty parafialnej Jubileuszowy Rok 100-lecia poświęcenia kościoła. Będziemy powracali w tym czasie do historii naszej parafii, ale jeszcze bardziej pytali o dzień dzisiejszy i o przyszłość. Zwłaszcza, że także sama parafia, jako wspólnota wiernych, obchodzi 730. rocznicę swego erygowania, faktu, który miał miejsce w 1288 roku.
